“Soberheid, eenvoud en sereniteit.” Dat is het beknopte antwoord dat FCK alias Frédérick Gautier geeft wanneer hem wordt gevraagd welk gevoel hij met zijn ontwerpen wil oproepen. De Franse ontwerper, gevestigd in Parijs en Marseille, vertaalt architectuur en stedelijke landschappen naar objecten voor het dagelijkse leven. Elk object weerspiegelt de esthetiek van het brutalisme en primitieve culturen zonder het contact met de moderne wereld te verliezen. Kortom, FCK staat voor minimalistische, micro-architectuur voor de huiskamer.
Hoewel FCK ondertussen geroemd wordt om zijn unieke stijl, begon zijn carrière buiten de designwereld. Na enkele jaren als hoofd van de afdeling cultuur bij het Franse warenhuis Le Printemps, stapte hij over naar de filmindustrie. Daar werkte hij zo’n twintig jaar als artdirector en creëerde hij visuele identiteiten voor films. Maar zijn ongebreidelde liefde voor natuur, landbouw en ecosystemen, bracht hem er vervolgens toe zich in te schrijven aan de Nationale Hogeschool voor Landschapsarchitectuur in Versailles. “Tijdens mijn studieopdrachten creëerde ik voortdurend keramische objecten”, herinnert hij zich. “Deze waren steeds bedoeld voor voedsel dat gekweekt werd in de prachtige landschappen die mij zo dierbaar waren. Daarnaast houd ik ook gewoonweg van aarde — haar textuur, kleur en materialiteit.” Maar tegelijkertijd voelde FCK zich enorm aangetrokken tot beton. “De combinatie van deze twee fascinaties leidde tot de ontwikkeling van een ‘stedelijke keramiek’: aardewerk met de uitstraling van beton en andere architectonische materialen die door de tijd zijn verweerd.” FCK’s werk toont aan dat beton en keramiek een gemeenschappelijke oorsprong hebben—beide zijn aarde, gehard door vuur.
De grootmeesters van het modernisme, zoals Le Corbusier en Mies van der Rohe, laten zich duidelijk voelen in het werk van FCK. Maar nog meer wordt hij geïnspireerd door het Zuid-Amerikaanse brutalisme. “Ik bewonder enorm Lina Bo Bardi, Luis Barragán en Oscar Niemeyer”, zegt hij. “25 jaar geleden had ik het voorrecht Niemeyer in Mexico-Stad te ontmoeten — een herinnering die ik koester. Ook heb ik gewoond in een gebouw van Le Corbusier, en ondanks de kritiek dat zijn woningen te streng of oncomfortabel zouden zijn, vind ik dat zijn ruimtes echt gemaakt zijn om in te leven. Die woonervaring heeft een grote invloed op mij gehad.”
Hetgeen hij het meeste waardeert aan het brutalisme is de zuiverheid van de vorm. Maar dit aspect is niet exclusief voor deze stroming. Ze is namelijk ook te vinden in oude en prehistorische culturen. Wie bijvoorbeeld goed kijkt naar FCK’s waterkan, zal een vormentaal herkennen die doet denken aan oude Amerikaanse en Afrikaanse beschavingen. “Ik voel me aangetrokken tot de eenvoud en de extreem functionele aard van prehistorische objecten,” legt hij uit. “Ze werden met minimale middelen gemaakt en zijn toch zo krachtig en puur.”
De keramische objecten van FCK worden met de hand gemaakt tijdens een meditatief proces van herhalende bewegingen. Dit resulteert in onvoorspelbare en unieke creaties die soms in beperkte oplage of op grotere schaal worden geproduceerd. Zijn werk heeft een archeologische uitstraling, alsof de objecten zijn opgegraven en opnieuw tot leven zijn gebracht. FCK: “Dat is wat keramiek zo fascinerend maakt. Zodra een object uit de oven komt, voelt het al als een archeologische vondst. Vanaf de eerste blik lijkt het tijdloos en contrasteert het met de wegwerpproducten van vandaag, die met opzet slechts een beperkte levensduur toebedeeld krijgen. Deze tijdloosheid is uniek aan keramiek.”
Onder de naam FCK — een verwijzing naar zowel zijn eigen initialen als naar een technische term die de druksterkte van beton beschrijft — ontwerpt hij al geruime tijd tot de verbeelding sprekende objecten voor Serax. Elk design, met zijn kenmerkende vorm, nodigt uit tot een herinterpretatie van onze dagelijkse rituelen, zoals het drinken van een kop thee. “Objecten moeten karakter hebben,” benadrukt de ontwerper. “Zonder dat verliest design zijn betekenis.” Hij gelooft sterk dat elk object een verhaal vertelt.
